Στην κλινική μας αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά όλες τις παθήσεις που σχετίζονται με το γεννητικό σύστημα.

Η φίμωση είναι μια συχνή πάθηση του πέους. Η ακροποσθία (το δέρμα που καλύπτει τη βάλανο, δηλαδή την κεφαλή του πέους) είναι στενωμένη, η αποκάλυψη της βαλάνου γίνεται με δυσκολία ή δεν είναι εφικτή. Άλλες φορές η αποκάλυψη συνδυάζεται με πόνους.

Φίμωση είναι η συγγενής ή επίκτητη στένωση του στομίου της ακροποσθίας (του δέρματος που καλύπτει τη βάλανο, δηλαδή τη κεφαλή του πέους), με συνέπεια αδυναμία αποκάλυψης της βαλάνου κατά την έλξη της ακροποσθίας προς τη βάση του πέους. Στην φίμωση λοιπόν υπάρχει μία δυσαναλογία μεταξύ του μεγέθους της βαλάνου και του μεγέθους της ακροποσθίας.

Αιτία

Η φίμωση μπορεί να είναι συγγενής δηλαδή να υπάρχει ήδη κατά τη γέννηση ή να είναι επίκτητη.

Κατά τη γέννηση η πλήρης αποκάλυψη της βαλάνου είναι εφικτή μόνο στο 4% των αγοριών, ενώ στο 54% είναι δυνατή η μερική αποκάλυψη της βαλάνου. Αυτή η υποτιθέμενη φίμωση θα πρέπει να θεωρηθεί ως φυσιολογική στα νεογέννητα.
Δεν θα πρέπει ποτέ να επιχειρείται στο βρέφος ή το μικρό παιδί η βίαιη αποκάλυψη της βαλάνου. Υπάρχει ο κίνδυνος της περίσφιξης της βαλάνου και η πρόκληση παραφίμωσης.
Σε ηλικία 6 μηνών είναι εφικτή η αποκάλυψη σε ποσοστό 20% των αγοριών , σε ηλικία 3 ετών σε 90%.
Σε ηλικία 17 ετών είναι δυνατή η πλήρης αποκάλυψη σε 99% των αγοριών, σε 3% ανευρίσκονται βαλανοποσθικές συμφύσεις.

Η επίκτητη φίμωση είναι αποτέλεσμα φλεγμονής της βαλάνου ή του εσωτερικού πετάλου της ακροποσθίας. Μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα υποτροπιάζουσας λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος, τραυματισμού ή προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης του πέους.
Στον ενήλικα με φίμωση θα πρέπει σίγουρα να αποκλειστεί ο σακχαρώδης διαβήτης.

Παράγοντες

Στην φίμωση η στενωμένη ακροποσθία έχει δημιουργήσει συμφύσεις με τη βάλανο ή έχει εικόνα στενωμένου δακτυλίου. Ενώ η φυσιολογική στένωση της ακροποσθίας εξαφανίζεται έως την ηλικία των πέντε ετών, στην παθολογική της μορφή αυτή συνεχίζει να υφίσταται. Συχνή αιτία στην επίκτητη στένωση της ακροποσθίας είναι η φλεγμονή. Η ουλοποίηση της ακροποσθίας μπορεί επίσης να προκαλέσει φίμωση.

Φυσιολογική και παθολογική στένωση της ακροποσθίας.

Σε αγόρια με ηλικία από 3 έως 5 έτη, οι συμφύσεις της ακροποσθίας με την βάλανο είναι φυσιολογικές. Σε αυτό το διάστημα η ακροποσθία αποτελεί μία προστασία από παθογόνους μικροοργανισμούς.
Αν παρ´ αυτά υπάρξει βίαιη αποκάλυψη της βαλάνου τότε δημιουργούνται μικρές ρίξεις (σκισήματα) της ακροποσθίας. Τέτοιες μικρές κακώσεις δημιουργούν εκ νέου συμφύσεις. Ως συνέπεια της ουλής το δέρμα χάνει την ελαστικότητα του με συνέπεια την πιθανή δημιουργεία στένωσης της ακροποσθίας.
Στην κάτω επιφάνεια του πέους ανευρίσκεται ο χαλινός (λεπτή δερμάτινη ταινία), ο οποίος ενώνει την ακροποσθία με το πέος. Όταν ο χαλινός είναι βραχύς υπάρχει κάμψη της βαλάνου, η οποία μπορεί να δημιουργήσει μια επώδυνη τάση κατά την στύση.
Υποτροπιάζουσες φλεγμονές της ακροποσθίας και βαλάνου (βαλανοποσθίτιδα) μπορούν να αποτελούν αιτία δημιουργίας φίμωσης.
Συγκεκριμένες δερματικές ασθένειες, όπως ο ατροφικός σκληρυντικός λυχίνας του πέους μπορούν να δημιουργήσουν φίμωση. Κατά την πάθηση αυτή υπάρχει μία προοδευτική σκλήρυνση και στένωση της ακροποσθίας. Ταυτοχρόνως η βάλανος και η ακροποσθία λαμβάνουν μία λευκή χροιά. Συνολικά ο ατροφικός σκληρυντικός λυχίνας εμφανίζεται αρκετά σπάνια.

Συμπτώματα

Συμπτώματα που δημιουργεί η στένωση της ακροποσθίας μπορεί να είναι ο πόνος κατά την στύση ή κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, φλεγμονές στην βάλανο όπως και στην ίδια την ακροποσθία, καθώς και προβλήματα κατά την διάρκεια της ούρησης.

Σε μία πλήρη φίμωση μπορεί η ακροποσθία να είναι τόσο στενωμένη με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα κατά την ούρηση ή και υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις. Επειδή τα ούρα δεν απομακρύνονται με ευχέρεια, η ακροποσθία φουσκώνει σαν μπαλόνι. Η ροή των ούρων είναι συχνά πολύ λεπτή ή εκστρέφεται στο πλάι. Σε ακραίες περιπτώσεις τα ούρα δεν απομακρύνονται με μορφή ακτίνας αλλά στάγδην . Η δυσκολία απομάκρυνσης των ούρων σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να οδηγεί σε φλεγμονή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων όπως και σε ουρολοιμώξεις.

Ειδικά στην εφηβεία οι αδένες της βαλάνου και της ακροποσθίας παράγουν εκκρίσεις (σμήγμα) σε μεγάλο βαθμό. Επειδή ακριβώς στην φίμωση η ακροποσθία δεν επιτρέπει την αποκάλυψη της βαλάνου, έχουμε συσσώρευση σμήγματος σε μεγάλο βαθμό κάτω από την ακροποσθία. Οι εκκρίσεις αποτελούν καλό θρεπτικό υλικό για τους μικροοργανισμούς και έτσι ευνοούνται φλεγμονές της βαλάνου και της ακροποσθίας (βαλανοποσθίτιδα). Η περιοχή γύρω από την βάλανο είναι εξέρυθρη, οιδηματώδης και επώδυνη. Λόγω της φλεγμονής προκύπτει καυστικό άλγος κατά την ούρηση.

Εκτός από τις φλεγμονώδεις καταστάσεις είναι συχνά και τα σεξουαλικά προβλήματα κατά την φίμωση. Πολλές φορές η στύση είναι συνυφασμένη με πόνο, η σεξουαλική επαφή είναι δυνατή μόνο εν μέρει ή και καθόλου.

Τι είναι παραφίμωση;

Όταν η αποκάλυψη της βαλάνου είναι δυνατή εν μέρει (μερική φίμωση) είναι υπαρκτός ο κίνδυνος της παραφίμωσης. Αυτό συμβαίνει όταν επί παραδείγματι η αποκάλυψη της βαλάνου γίνεται βίαια με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός στενωτικού δακτυλίου πίσω από τη βάλανο. Λόγω της μειωμένης αιμάτωσης προκαλείται οίδημα της βαλάνου, η οποία χρωματίζεται μπλέ – κόκκινη. Η παραφίμωση είναι πολύ επώδυνη και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος της νέκρωσης του ιστού.

Διάγνωση

Η φίμωση γίνεται αντιληπτή από τα τυπικά συμπτώματα που αυτή προκαλεί. Στα παιδιά, στις περισσότερες περιπτώσεις, η φίμωση γίνεται αντιληπτή από τους γονείς και η διάγνωση από τον παιδίατρο. Ο παιδίατρος παρακολουθεί το παιδί και τον έφηβο στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου και εξετάζει αν η φυσιολογική φίμωση υποχωρεί. Στα περισσότερα παιδιά η φίμωση αποκαθίσταται μέχρι την ηλικία των 3 ετών, το αργότερο όμως έως την ηλικία των 5 ετών. Η φίμωση είναι εμφανής όταν η ακροποσθία είναι στενωμένη και η βάλανος δεν αποκαλύπτεται. Σε μερικές περιπτώσεις ο βαθμός στένωσης της ακροποσθίας είναι πολύ μεγάλος, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η αποκάλυψη ούτε καν του έξω στομίου της ουρήθρας.
Στον ενήλικα υποψία φίμωσης αποτελεί ο πόνος κατά τη στύση ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Θεραπεία

Η χειρουργική τεχνική θα εξαρτηθεί από την αιτία της ασθένειας, από την αιτία που προκάλεσε την ασθένεια, καθώς και από τον βαθμό της φίμωσης. Υπάρχουν και χειρουργικές τεχνικές, στις οποίες η ακροποσθία διατηρείται σε μεγάλο βαθμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις η φίμωση μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς χειρουργική επέμβαση. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται κυρίως από τον βαθμό της φίμωσης και την επιθυμία του ασθενούς ή των γονέων.
Η κλασσική θεραπεία της φίμωσης είναι η περιτομή. Η ακροποσθία απομακρύνεται πλήρως κατά την χειρουργική επέμβαση. Ο χειρουργός αρχικά λύνει τις υπάρχουσες συμφύσεις μεταξύ βαλάνου και ακροποσθίας (βαλανοποσθικές συμφύσεις). Στην περιτομή που ακολουθεί μπορούν να διακριθούν δύο μέθοδοι:
1. Oλική περιτομή: Η ακροποσθία αφαιρείται πλήρως, εν συνεχεία το δέρμα ράβεται.
2. Πλαστική της ακροποσθίας: Η ακροποσθία απομακρύνεται μερικώς έτσι ώστε να παραμένει τμήμα αυτής.

Για το χειρουργείο της φίμωσης απαιτείται συνήθως μία σύντομη (βραχεία) νοσηλεία στην κλινική. Η επέμβαση συνήθως διενεργείται υπό μία ελαφριά γενική αναισθησία σε συνδυασμό με μία τοπική αναισθησία. Τοπική αναισθησία και μόνο μπορεί να εφαρμοστεί στους ενήλικες.
Τα αγόρια θα πρέπει να χειρουργούνται το νωρίτερο μετά την ηλικία των τριών ετών, ιδανικά πριν την έναρξη των σχολικών υποχρεώσεων. Το ποσοστό επιπλοκών του χειρουργείου της φίμωσης είναι ελάχιστο όταν αυτό διενεργείται από έμπειρο ουρολόγο, παιδοουρολόγο ή παιδοχειρουργό.
Στα πρώτα τρία χρόνια της ζωής δεν υπάρχει καμία ένδειξη χειρουργικής επέμβασης με λίγες εξαιρέσεις: i) Η φίμωση προκαλεί συμπτώματα (συμπτωματική φίμωση) ή ii) σε αγόρια με υποτροπιάζουσες, εμπύρετες ουρολοιμώξεις.

Αγόρια με σχετική φίμωση (δηλαδή όταν αποκαλύπτεται το έξω στόμιο της ουρήθρας) και στα οποία δεν υπάρχει σαφής αιτία για άμεση επέμβαση, μπορούν επίσης να αντιμετωπιστούν μη χειρουργικά (συντηρητικά). Σε αυτή την περίπτωση η ακροποσθία θα πρέπει να έλκεται όσο το δυνατόν περισσότερο προς την βάση του πέους και να εφαρμόζεται μία κορτιζονούχος κρέμα στην ακροποσθία για 4-8 εβδομάδες. Τα ποσοστά επιτυχίας της συντηρητικής αυτής θεραπείας κυμαίνονται μεταξύ 50% και 90%. 
Όταν ο χαλινός μεταξύ της ακροποσθίας και της βαλάνου είναι βραχύς, η θεραπεία της φίμωσης επέρχεται με την διατομή του χαλινού.
Οι βαλανοποσθικές συμφύσεις που προκαλούν φυσιολογικό στένωμα της ακροποσθίας δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να θεραπεύονται στα πρώτα χρόνια της ζωής. Η βίαιη αποκάλυψη της βαλάνου προκαλεί ρίξεις (σκισίματα της ακροποσθίας) και δημιουργία νέων συμφύσεων και ουλής, που οδηγούν σε φίμωση.