ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Νεφρολιθίαση

Λιθίαση των νεφρών – εν συντομία:

-Οι λίθοι (πέτρες) στα νεφρά είναι κρύσταλλοι, που σχηματίζονται από τα συστατικά των ούρων.

-Ο λίθος μπορεί να σχηματιστεί οπουδήποτε στο ουροποιητικό σύστημα και έχει διαφορετική ονομασία αναλόγως με το πού βρίσκεται: ένας λίθος στο νεφρό ονομάζεται λίθος νεφρού, στον ουρητήρα λίθος ουρητήρα και στην ουροδόχο κύστη λίθος ουροδόχου κύστης. Ο γενικός όρος για όλους τους τύπους των λίθων είναι ουρολιθίαση.

-Το μέγεθος των λίθων ποικίλλει από μέγεθος ενός κόκκου ρυζιού έως αρκετά εκατοστά. Ο λίθος μπορεί είτε να περάσει απαρατήρητος είτε να προκαλέσει έντονο πόνο, ναυτία και έμετο, που είναι γνωστός και ως κολικός του νεφρού.

Η θεραπεία του λίθου στο νεφρό εξαρτάται από το μέγεθος, τον τύπο και την εντόπισή του: Οι μικροί λίθοι συχνά μπορούν να αποβληθούν από μόνοι τους στα ούρα. Οι μεγαλύτεροι λίθοι μπορούν να αφαιρεθούν με μια μικρή επέμβαση ή να θρυμματιστούν με εξωσωματική λιθοτρυψία (χωρίς χειρουργική επέμβαση). Υπάρχουν και λίθοι που μπορούν να διαλυθούν με φαρμακευτική αγωγή.

-Η ανάλυση του ουρόλιθου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη δημιουργίας νέου λίθου.

Πόσο συχνή είναι η νεφρολιθίαση;

Η νεφρολιθίαση του ουροποιητικού συστήματος είναι μια κοινή ασθένεια. Περίπου το 5% των ενηλίκων θα νοσήσει από τη νόσο τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Οι άνδρες πάσχουν συχνότερα από τις γυναίκες και η νόσος είναι πιο συχνή σε άτομα ηλικίας μεταξύ 30 και 60 ετών.

Η συχνότητα της νεφρολιθίασης έχει αυξηθεί. Ένας από τους λόγους είναι η κακή διατροφή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και άλλες παθήσεις, όπως την αρτηριακή υπέρταση και το σακχαρώδη διαβήτη.

Σε αυτό άρθρο θα λάβουν οι ασθενείς πληροφορίες σχετικά με τη λιθίαση στους νεφρούς και τους ουρητήρες. Περαιτέρω πληροφορίες που αφορούν τη λιθίαση της ουροδόχου κύστης θα δοθούν σε άλλο άρθρο μας.

Πώς γνωρίζουμε αν έχουμε λίθους στους νεφρούς;

Ο λίθος στο νεφρό πολλές φορές είναι ασυμπτωματικός και περνά απαρατήρητος. Ο λίθος στο νεφρό ανακαλύπτεται πολλές φορές τυχαία στα πλαίσια ενός υπερηχογραφικού ελέγχου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, προκαλεί ήπια συμπτώματα, όπως βάρος στην περιοχή των νεφρών ή αίμα στα ούρα ή ουρολοίμωξη.

Τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα όταν ο λίθος προκαλεί στάση ούρων και προκαλείται έντονος πόνος. Αυτός ο πόνος ονομάζεται κολικός νεφρού.

Πώς εκδηλώνεται ο κολικός νεφρού;

-Ο κολικός του νεφρού είναι συνήθως εξαιρετικά επώδυνος.

-Ο πόνος είναι αιφνίδιος και συνήθως εναλλάσσεται και γίνεται άλλοτε πιο έντονος και άλλοτε πιο ήπιος.

-Τις περισσότερες φορές, ο πόνος εμφανίζεται στη μία πλευρά και μπορεί να αντανακλά στην κοιλιακή χώρα ή στην πλάτη.

-Εάν ο λίθος μετακινείται στον ουρητήρα, ο πόνος μπορεί να μετατοπίζεται.

-Εάν ο λίθος βρίσκεται χαμηλότερα στον ουρητήρα, δηλαδή πιο κοντά στην ουροδόχο κύστη, ο πόνος μπορεί επίσης να ακτινοβολεί στα γεννητικά όργανα.

-Επιπλέον, μπορεί να εμφανιστεί ναυτία και έμετος, έντονη επιθυμία για ούρηση, πόνος κατά την ούρηση και αίμα στα ούρα.

-Η ένταση και η διάρκεια του πόνου εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση του λίθου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται η ενδοφλέβια χορήγηση αναλγητικών.

-Είναι πιθανό και άλλες παθήσεις να προκαλούν παρόμοια συμπτώματα.

Στην περίπτωση νεφρολιθίασης και ουρολοίμωξης με πυρετό απευθυνθείτε άμεσα σε ουρολόγο. Ο πυρετός και το ρίγος μπορεί να είναι συμπτώματα επικίνδυνης σήψης. Σε αυτήν την περίπτωση, η στάση των ούρων αντιμετωπίζεται με αποσυμφώρηση του νεφρού και χορήγηση αντιβίωσης.

Αιτιολογία: πώς δημιουργούνται οι λίθοι;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν, ώστε τα συστατικά των ούρων να παραμένουν αδιάλυτα και να δημιουργούνται λίθοι. Οι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:

– Μειωμένη πρόσληψη υγρών

– Αυξημένο ουρικό οξύ (υπερουριχαιμία), υπερπαραθυρεοειδισμός

– Κακή διατροφή

– Παχυσαρκία

– Διαταρχές της νεφρικής λειτουργίας

– Ανατομικές παραλλαγές των νεφρών και των ουροφόρων οδών

– Λήψη ορισμένων φαρμάκων

– Συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος

– Κληρονομικότητα για δημιουργία λίθων στους νεφρούς

– Ιστορικό με νεφρολιθίαση

Πώς γίνεται η διάγνωση των λίθων στους νεφρούς;

Για να υπάρξει διάγνωση, διενεργούνται διάφορες εξετάσεις, όπως:

Λήψη Ιατρικού ιστορικού: Ερευνάται το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, οι διατροφικές συνήθειες, οι προϋπάρχουσες ασθένειες, η λήψη φαρμάκων, το ιστορικό νεφρολιθίασης, όπως και το οικογενειακό ιστορικό.

Εξέταση αίματος: Προσδιορίζεται η κρεατινίνη, η νεφρική λειτουργία, το κάλιο, ο φώσφορος, η ουρία, το ουρικό οξύ και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP). Τα αποτελέσματα παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία των νεφρών και την ύπαρξη πιθανής λοίμωξης.

Γενική εξέταση ούρων: η ταινία μέτρησης ή μικροσκοπική εξέταση των ούρων μπορεί να αναδείξει την ύπαρξη αίματος στα ούρα και αυτό να υποδεικνύει τον τραυματισμό του βλεννογόνου από λίθους. Επί υποψίας ουρολοίμωξης, διενεργείται καλλιέργεια ούρων.

Διενέργεια αξονικής τομογραφίας χωρίς σκιαγραφικό: με αυτήν την απεικονιστική εξέταση μπορεί να αναδειχθεί η ύπαρξη, το μέγεθος και η σκληρότητα των λίθων στο νεφρό και τον ουρητήρα.

Υπερηχογραφική εξέταση: η εξέταση αυτή είναι χρήσιμη στην ανάδειξη λίθων άνω των 2 χιλιοστών.Επίσης, μπορεί να εκτιμηθεί η νεφρική λειτουργία όπως και η πιθανή στάση ούρων εντός του νεφρού.

Απεικονιστική εξέταση με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού: η εξέταση παρέχει πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την αποχέτευση των ούρων από τους δύο νεφρούς.

Ποιά είναι η αντιμετώπιση των λίθων στους νεφρούς;

Μικροί ασυμπτωματικοί λίθοι στους νεφρούς, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν τυχαία και που δεν προκαλούν πόνο, ουρολοίμωξη ή διαταραχή στην αποχέτευση των ούρων από τους νεφρούς μπορούν να τεθούν υπό συστηματική ιατρική παρακολούθηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι λίθοι αυτοί αποβάλλονται αυτόματα (φεύγουν απαρατήρητα). Στην αυτόματη αποβολή μπορεί να βοηθήσει η αυξημένη πρόσληψη υγρών, η σωματική άσκηση, η λήψη συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής, όπως η λήψη a1- Blocker και λήψη παυσίπονων.

Κάποιες φορές, ωστόσο, είναι αναγκαία η αφαίρεση του λίθου και αυτό εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση και το είδος του λίθου που προκαλεί το πρόβλημα. Υπάρχουν δύο τρόποι για να αφαιρεθεί ο λίθος: με τη διενέργεια μικρής επέμβασης ή με την εξωσωματική λιθοτρυψία (χωρίς χειρουργική επέμβαση). Η επιλογή της καλύτερης θεραπείας είναι διαφορετική για τον κάθε ασθενή και θα πρέπει να αναλύεται λεπτομερώς από τον θεράποντα ιατρό.

Μία επιλογή αφαίρεσης του λίθου είναι η χρήση του ενδοσκοπίου, δηλαδή ενός λεπτού σωληνόμορφου εργαλείου. Με το εργαλείο αυτό μπορούμε να φτάσουμε στο λίθο μέσω της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης ή μέσω μιας μικρής τομής στο δέρμα. Υπάρχουν δύο τρόποι: η ουρητηροσκόπηση (URS) και η διαδερμική νεφρολιθοτρυψία (PCNL). Ο λίθος θριματίζεται με τη χρήση ίνας λέιζερ και στη συνέχεια αφαιρείται με τη χρήση μικρής λαβίδας ή ενός λεπτού σύρματος, που έχει τη μορφή καλαθιού.

Η εξωσωματική λιθοτριψία είναι μία άλλη θεραπευτική επιλογή στη λιθίαση του νεφρού και του ουρητήρα. Με τη διαδικασία αυτή, ο λίθος θρυμματίζεται εξωτερικά (χωρίς χειρουργική επέμβαση μέσω ακουστικών υπερήχων). Στη συνέχεια, τα λιθιασικά συγκρίμματα μπορούν να αποβληθούν μέσω του ουρητήρα. Η εξωσωματική λιθοτρυψία διενεργείται συνήθως χωρίς ολική αναισθησία ενώ χορηγούνται απλά παυσίπονα. Ωστόσο, η εξωσωματική λιθοτρυψία κάποιες φορές έχει φτωχά αποτελέσματα.

Τι είναι ο ουρητηρικός καθετήρας (Pigtail, DOUBLE-J, Stent);

Ο ουρητηρικός καθετήρας που ονομάζεται και DOUBLE J, Pigtail ή Stent, μπορεί να τοποθετηθεί στα πλαίσια της αφαίρεσης λίθου. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η παροχέτευση των ούρων από τον ουρητήρα, ενώ προστατεύει τον ουρητήρα από πιθανούς τραυματισμούς κατά την αποβολή των λίθων. Ο καθετήρας τοποθετείται με κυστεοσκόπηση και αφαιρείται εντός μίας ή δύο εβδομάδων στο ιατρείο.

Μπορούν οι λίθοι να θεραπευτούν φαρμακευτικά;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, λίθοι ουρικού οξέος ανάλογα με το μέγεθός τους, μπορούν να διαλυθούν φαρμακευτικά. Η δραστική ουσία της αλλοπουρινόλης μπορεί να βοηθήσει με την μείωση του ουρικού οξέος στον ορό του αίματος. Η αλλαγή στη διατροφική συνήθεια μπορεί να συμβάλει στην μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος. Ο ασθενής συμπληρωματικά μπορεί να λάβει θεραπεία, η οποία προκαλεί αλκαλοποίηση των ούρων, με την οποία επιτυγχάνεται η αφαίρεση των λίθων.

Χημική ανάλυση λίθου: γιατί η εξέταση του λίθου είναι σημαντική;

Η ανάλυση των ουρόλιθων στο εργαστήριο έχει μεγάλη σημασία, καθώς υπάρχουν διαφορετικά είδη λίθων, που περιέχουν διαφορετικά συστατικά. Με την εξέταση αυτή μπορεί να διαπιστωθεί η σύσταση των λίθων, έτσι είναι δυνατή η στοχευμένη θεραπεία και η πρόληψη δημιουργίας νέων λίθων.

Ο ασθενής θα πρέπει να προσπαθήσει να συλλάβει τον λίθο σε κάθε ούρηση και να παραδώσει το λίθο στο ιατρείο. Όταν ο λίθος αφαιρείται χειρουργικά, συνήθως αποστέλλεται απευθείας στο εργαστήριο για ανάλυση.

Οι ουρόλιθοι μπορούν να αποτελούνται από διάφορες ουσίες, όπως οξαλικό ασβέστιο, απατίτη, στρουβίτη, ουρικό οξύ και κυστίνη. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για μικτές μορφές λίθων.

Πρόληψη νεφρολιθίασης: μπορεί να αποφευχθεί η δημιουργία λίθων;

Η δημιουργία λίθων δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί πλήρως, ωστόσο, η πιθανότητα υποτροπής μπορεί να μειωθεί σημαντικά.

Ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις:

Περίπου το 25% των ασθενών με ιστορικό λιθίασης έχουν αυξημένο κίνδυνο δημιουργίας νέου λίθου.Για τους ασθενείς αυτούς χρειάζονται ειδικές εξετάσεις που θα αποκαλύψουν ή θα αποκλείσουν μεταβολικές διαταραχές. Εδώ συμπεριλαμβάνονται εξετάσεις αίματος και ούρων. Ασθενείς υψηλού κινδύνου λαμβάνουν εξατομικευμένες οδηγίες σύμφωνα με πρωτόκολλο πρόληψης και που αφορούν εκτός άλλων την πρόσληψη των υγρών, την βελτιστοποίηση της διατροφής και την ενδεχόμενη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Αυτές οι ενέργειες βοηθούν στην πρόληψη δημιουργίας νέων λίθων και στην προστασία της νεφρικής λειτουργίας.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις θα πρέπει να διενεργούνται όταν:

οι βασικές εξετάσεις και η χημική ανάλυση του λίθου αποδεικνύει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος δημιουργίας νέου λίθου
ο λίθος δημιουργείται από ουρικό οξύ ή από φλεγμονή
ο λίθος δημιουργείται στα πλαίσια ενός υπερπαραθυρεοειδισμού

Ούρα 24ώρου

Στα πλαίσια της διαγνωστικής προσέγγισης, οι ασθενείς συλλέγουν τα ούρα σε διάστημα 24 ωρών σε ειδικό δοχείο. Τα ούρα αξιολογούνται στο μικροβιολογικό εργαστήριο, με βάση τα αποτελέσματα ο ασθενής λαμβάνει εξατομικευμένες οδηγίες.

Γενικές οδηγίες στην πρόληψη της νεφρολιθίασης:

Ο κίνδυνος υποτροπής της λιθίασης μπορεί να μειωθεί εφόσον αναπροσαρμοστεί ο τρόπος ζωής του ασθενή:

Πρόσληψη άφθονων υγρών: Πίνετε τουλάχιστον 2-2,5 λίτρα κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός εάν υπάρχουν ιατρικοί λόγοι για να μην το κάνετε. Για παράδειγμα, νερό χαμηλής περιεκτικότητας σε μεταλλικά στοιχεία με υψηλή περιεκτικότητα σε διττανθρακικά (HCO3), τσάι φρούτων ή αραιωμένοι χυμοί λεμονιού και πορτοκαλιού. Καλό είναι να αποφεύγετε τα αναψυκτικά με ζάχαρη.

Σωματική άσκηση: Η συχνή σωματική άσκηση είναι σημαντική και βοηθά στην πρόληψη της εναπόθεσης μικρών λίθων στους νεφρούς.

Φυσιολογικό σωματικό βάρος: Η απώλεια του υπέρβαρους με εξισορροπημένη διατροφή και συχνή σωματική άσκηση μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης λίθων στο ουροποιητικό σύστημα. Ωστόσο, συνιστάται προσοχή καθώς οι αυστηρές δίαιτες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων συγκεκριμένου είδους λίθων.

Διατροφή:

Γενικές συμβουλές διατροφής για την πρόληψη νεφρολιθίασης στους ενήλικες περιλαμβάνουν:

Αλλαντικά και κρέατα θα πρέπει να είναι η εξαίρεση